Nhạc sĩ Phú Quang là một trong những cây đại thụ âm nhạc, sở hữu một sự nghiệp đồ sộ.
Mới đây, làng nhạc Việt đau buồn khi nghe tin nhạc sĩ Phú Quang qua đời vào hồi 8 giờ 45 phút (12/8), hưởng thọ 72 tuổi.
Sự ra đi của nhạc sĩ Phú Quang là một mất mát lớn với nền âm nhạc Việt Nam và khiến nhiều khán giả, đồng nghiệp không khỏi bàng hoàng.
Nhạc sĩ Phú Quang là một trong những cây đại thụ âm nhạc Việt, sở hữu một sự nghiệp đồ sộ, có sự ảnh hưởng tới rất nhiều nghệ sĩ lớn và đi sâu và tiềm thức khán giả.
Nhạc sĩ tài ba
Phú Quang (sinh ngày 13 tháng 10 năm 1949, tại Phú Thọ), tên đầy đủ là Nguyễn Phú Quang, quê gốc của ông ở Hà Nội và có nhà ngay phố Khâm Thiên.
Năm 5 tuổi, nhạc sĩ Phú Quang theo gia đình về Hà Nội để học tập. Tới năm 37 tuổi, ông vào Sài Gòn sinh sống và năm 2008 (59 tuổi) lại về Hà Nội sống tới lúc cuối đời.
Niềm đam mê âm nhạc đến với nhạc sĩ Phú Quang ngay từ nhỏ và bộc lộ rõ thiên hướng theo nghiệp sáng tác, làm nhạc. Ông từng tâm sự: “Từ bé tôi đã thích sáng tác rồi.
Năm 13, 14 tuổi mới đi học tới sơ cấp, nhưng tôi đã nghĩ ra những câu hát rồi hát vu vơ. Bạn bè nghe thấy mới hỏi câu này của ai, tôi bảo “của tao, tao sáng tác”.
Bạn bè nghe xong ngạc nhiên lắm, cứ hỏi đi hỏi lại xem có đúng là tôi viết ra không”.
So với nhiều nhạc sĩ khác, nhạc sĩ Phú Quang có con đường học hành khá chuyên nghiệp và được đào tạo bài bản về âm nhạc, đặc biệt là nhạc giao hưởng.
Từ năm 1967 tới 1978, Phú Quang công tác tại Nhà hát Giao hưởng – Hợp xướng – Nhạc vũ kịch Việt Nam, đồng thời theo học tại Nhạc viện Hà Nội chuyên ngành chỉ huy dàn nhạc.
Năm 1982, sau khi tốt nghiệp với tấm bằng ưu, Phú Quang về công tác tại Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam. Năm 1986 ông chuyển về Phòng ca múa nhạc, Sở Văn hóa – Thông tin TP Hồ Chí Minh và năm 1994 thì chuyển về Nhà hát Giao hưởng TP Hồ Chí Minh.
Nhờ được đào tạo bài bản và làm việc trong môi trường giao hưởng chuyên nghiệp nên nhạc sĩ Phú Quang sở hữu kiến thức vững chãi, chắc chắn về nhạc lý, đặc biệt ở mảng chỉ huy.
Vì thế, nhạc sĩ Phú Quang có thể tự sáng tác, hòa thanh, phối khí và chỉ huy, đạo diễn cả một đêm nhạc lớn, với đầy đủ mọi âm hưởng từ hùng tráng tới trữ tình, du dương. Một trong những chương trình đáng nhớ nhạc sĩ Phú Quang từng làm là ngay bên sông Thạch Hãn. MC Lại Văn Sâm từng kể:
“Có một kỉ niệm giữa nhạc sĩ Phú Quang và tôi. Năm 2007, chúng tôi có làm một chương trình nhân dịp 27/7. Chúng tôi có ý tưởng đặt một cây piano bên sông Thạch Hãn và nhạc sĩ Phú Quang ngồi đó đánh.
Sông Thạch Hãn hôm đó không trong, nhưng từ bầu trời xanh, cùng dòng sông, cây đàn và hình ảnh người nhạc sĩ hát bài Kỉ niệm của tôi – kỉ niệm của chính anh với đồng đội đã hi sinh của mình đã khiến tôi xúc động vô cùng.
Khán giả Quảng Trị thì không nói làm gì, nhưng chính chúng tôi đã phải bật khóc. Chương trình đó làm trực tiếp nên tôi phải nén lòng lắm mới dẫn tiếp được“.
Nhờ có khả năng chỉ huy, đạo diễn và tự làm cả một chương trình nên Phú Quang cũng là nhạc sĩ hiếm hoi luôn cháy vé khi tự làm show nhạc cho mình. MC Quyền Linh từng kể:
“Tôi đã từng bỏ tiền mua một cặp vé tại Nhà hát Lớn Hà Nội để nghe hết một bài Nỗi nhớ mùa đông của anh Phú Quang.
Hôm đó, tôi có gọi điện cho anh Phú Quang nhưng không được nên phải ra chợ đen mua 15 triệu cặp vé đó. Tôi hỏi bạn tôi “bạn thấy đắt không”.
Anh bạn tôi nói: “Không, với Phú Quang thì không có giá nào mắc cả vì bất cứ ai được nhìn Phú Quang ngồi bên piano hát thì sẽ thấy cảm xúc vô cùng, tràn ngập tình yêu với Hà Nội”.
Sự nghiệp đồ sộ hơn 1000 bài hát
Phú Quang là một trong những nhạc sĩ có nhiều bài hit và sáng tác nổi tiếng nhất. Không nhiều người biết, ông sáng tác tới hơn 1000 ca khúc trong suốt sự nghiệp của mình. Ông từng tiết lộ:
“Tôi muốn nói là đến giờ tôi có đến hơn 1000 ca khúc mà mọi người chỉ nhắc tới mỗi bài Em ơi Hà Nội phố thôi thì đó là nỗi buồn với tôi chứ không phải niềm vui của tôi”.
Trong đó, phần lớn là những ca khúc mang âm hưởng trữ tình, da diết về tình yêu, quê hương, đất nước như:
Em ơi Hà Nội phố (thơ Phan Vũ), Im lặng đêm Hà Nội, Chiều phủ Tây Hồ, Lãng đãng chiều đông Hà Nội, Đâu phải bởi mùa thu (phỏng thơ Giáng Vân), Nỗi nhớ mùa đông (thơ Thảo Phương), Trong miền ký ức, Điều giản dị…
Một phần quan trọng trong sự nghiệp của Phú Quang là những sáng tác phổ nhạc cho lời thơ. Mảng sáng tác này vô cùng giá trị, đem lại chất thi ca, thăng hoa cái đẹp ngôn từ cho nhạc Phú Quang, giúp nó sống mãi trong lòng khán giả nhiều thế hệ.
Về bài hit đình đám Em ơi Hà Nội phố, nhạc sĩ Phú Quang từng chia sẻ: “Ngày đó, tôi đang ngồi ở quận 3 thì anh Phan Vũ đến đọc cho tôi nghe một bài thơ dài 300 câu. Tôi nghe xong mới bảo “anh à, em hứa với anh sẽ sáng tác cho anh một bài hát, giúp mọi người biết đến thơ của anh”.
Lúc đó tôi chưa biết viết tiếp thế nào nhưng có linh cảm là với lời thơ này, tôi sẽ sáng tác được ca khúc hay.
Hôm sau, tôi sáng tác xong ca khúc Em ơi Hà Nôi phố và bảo anh Phan Vũ đến nghe. Nghe xong, anh ấy bảo “anh cám ơn em vì đã làm sang trọng hơn lời thơ của anh”.
Các sáng tác của nhạc sĩ Phú Quang thường được những danh ca, diva, divo lớn của Việt Nam chọn thể hiện vì tính học thuật cao nhưng lại tràn ngập cảm xúc, khơi gợi tâm hồn khán giả.
Nhạc sĩ Phú Quang cũng là người đã lăng xê và làm việc với vô vàn tên tuổi lớn trong nền âm nhạc Việt Nam, từ Ngọc Tân, Lê Dung, Khánh Ly tới Ngọc Anh, Thanh Lam, Hồng Nhung, rồi cả Ngọc Sơn, Đàm Vĩnh Hưng…
Bởi thế, nhạc sĩ Phú Quang được coi là thầy của nhiều nghệ sĩ và khiến hầu hết giới ca sĩ trong nước lẫn hải ngoại nể trọng, kính phục.
Nhờ đó, ông có được một thái độ đầy cởi mở, công bằng khi đánh giá nghệ sĩ. Phú Quang từng nhận định:
Thị trường hay không là do mình. Ngày xưa, thầy tôi từng nói rằng: “không có dàn nhạc tồi, ca sĩ tồi, chỉ có chỉ huy tồi”. Mình phải biết ca sĩ mình chọn là ai và đã chọn thì phải thành công.
Có hai ca sĩ miền Nam hát Bolero tôi đánh giá cao là Đàm Vĩnh Hưng và Ngọc Sơn. Người ta cứ hay hỏi tôi, “hai thằng này hát nhạc sến, sao hát nhạc của anh được?”. Nhưng họ không hiểu rằng, hai ca sĩ này có khả năng rất đặc biệt.
Đàm Vĩnh Hưng có thể cảm nhận được nhạc của tôi và thể hiện một cách chân thành, sâu sắc. Tôi cũng quý cậu ấy ở sự chân thành.
Người ta thường nói Đàm Vĩnh Hưng thị trường này nọ, nhưng thực ra, cậu ấy thích thị trường cũng được mà muốn hát tử tế cũng hoàn toàn được. Rồi tới đêm nhạc tới đây, mọi người sẽ thấy Đàm Vĩnh Hưng hát hay thế nào, cứ hát bài nào là đóng đinh bài đó.
Ngọc Sơn cũng thế. Đó là ca sĩ rất thông minh, muốn hát thế nào cũng chiều được hết”.
